Sinh lý bệnh và nguyên nhân Nhiễm_toan_ceton_do_đái_tháo_đường

Tình trạng thiếu hụt Insulin

Thiếu hụt insulin là hiện tượng chính, cần và đủ để khởi phát một đợt nhiễm toan ceton do đái tháo đường.

Tăng đường huyết là hậu quả của tình trạng giảm hấp thu và oxy hóa của glucose ở ngoại vi và tăng sản xuất glucose của gan do hoạt hóa quá trình phân huỷ và tân tạo glycogen. Tăng tạo ceton có liên quan với tình trạng tăng phân hủy mỡ và tăng chuyển đổi các acid béo tự do thành thể cetonic ở gan. Sử dụng ngoại vi của các thành phần này bị suy giảm do tình trạng thiếu insulin.

Tình trạng thiếu insulin gây một biến đổi về tỷ lệ insulin/glucagon. Biến đổi tỷ lệ này sẽ kích thích quá trình tạo ceton, cũng như quá trình tân tạo glycogen và phân hủy glycogen. Các tác động trên gan này của glucagon chỉ có thể được biểu hiện khi không có insulin. Tăng ĐH gây nên một tăng bài niệu thẩm thấu với hậu quả gây mất nước, natri và kali, tình trạng tăng ceton gây ra nhiễm toan chuyển hóa.

Tăng các hormon gây tăng đường huyết:

Có thể làm nặng thêm nữa hậu quả của tình trạng thiếu insulin song không thể gây ra toàn bộ bệnh cảnh nhiễm nhiễm toan ceton. Trong phản ứng sau khi bị một đả kích cấp tính, được tái tạo ra bằng cách truyền đồng thời catecholamine, cortisol và glucagon. Người ta thấy có tình trạng tăng đường huyết song không có tăng ceton máu.

Các tình huống khởi phát

Các tình huống khởi phát nhiễm toan ceton do đái tháo đường luôn đi kèm với tình trạng thiếu inslin tuyệt đối hay tương đối.

Các nguyên nhân thiếu hụt insulin. (Theo Walker M et al. 1989)

  • Thiếu insulin tuyệt đối
    • Bộc lộ của một bệnh đái tháo đường phụ thuộc insulin
    • Ngừng điều trị insulin
    • Kỹ thuật tiêm insulin không đúng
  • Thiếu insulin tương đối
    • Bệnh lý cấp tính
    • Nhiễm khuẩn
    • Chấn thương và/ hay phẫu thuật
    • Viêm tụy cấp
    • Bệnh lý mạch máu

+ NMCT

+ TBMMN

  • Bệnh nội tiết: Pheocromocytome; cường giáp, cường năng tuyến thượng thận
  • Có thai
  • Do thuốc
  • Điều trị bằng corticoid
  • Dùng chất giống adrenargic

Đôi khi không một nguyên nhân nào được tìm thấy và vai trò của yếu tố tâm thần được đề cập.

Sinh lý bệnh tóm lược của nhiễm toan ceton do đái tháo đường


Thiếu inssulinTăng các hormon gây tăng đường huyết


Giảm sử dụng glucose ngoại vi Tăng phân hủy lipid

 Tăng sản xuất của gan			 	 khẩu phần acid béo tại gan


 Tăng đường huyết				 Tăng tạo thể ceton


Xuất hiện đường trong nước tiểu Toan chuyển hóa Tăng ceton máu


BÙ TRỪ HÔ HẤP CETÔN NIỆU